“Nguy Cơ Cao”: Dán Nhãn Bệnh Nhân Trong Chăm Sóc Sức Khỏe Tình Dục – Lợi Bất Cập Hại
Trong xã hội hiện đại, việc tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục đang dần cởi mở hơn. Tuy nhiên, ngôn ngữ sử dụng trong lĩnh vực này đôi khi tạo ra rào cản không cần thiết.
Cụm từ “nguy cơ cao” thường được dùng để chỉ những người có khả năng mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI) hoặc HIV. Cách gọi này không chỉ thiếu chính xác mà còn gây tổn thương tâm lý và củng cố định kiến.
Tại sao việc dán nhãn “nguy cơ cao” là có hại?
Việc áp dụng nhãn mác “nguy cơ cao” lên toàn bộ một nhóm người dựa trên xu hướng tính dục hoặc bản dạng giới mang nhiều hệ lụy tiêu cực:
- Tạo ra định kiến và kỳ thị: Dán nhãn này vô tình củng cố định kiến về một số nhóm người nhất định, như nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM).
- Phản tác dụng trong phòng ngừa: Bệnh nhân có thể cảm thấy xấu hổ và che giấu thông tin về hành vi tình dục của mình.
- Bỏ qua yếu tố hành vi cá nhân: Nguy cơ mắc STI/HIV không chỉ phụ thuộc vào xu hướng tính dục mà còn liên quan đến hành vi tình dục cụ thể.
- Không phản ánh thực tế hiện đại: Với sự phát triển của PrEP và thông điệp U=U, nguy cơ lây nhiễm HIV đã giảm đáng kể.
Thực trạng đáng báo động từ nghiên cứu
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng ngôn ngữ dựa trên rủi ro có thể làm bệnh nhân cảm thấy bị phán xét:
- Hơn 50% người đồng tính nam và song tính nam ở Hoa Kỳ từng bị nhân viên y tế hỏi về số lượng bạn tình một cách thiếu tế nhị.
- Những người từng trải qua kỳ thị trong môi trường y tế thường ít đi khám sức khỏe định kỳ hơn.
Hướng đến môi trường y tế an toàn và tôn trọng
Thay vì sử dụng cụm từ “nguy cơ cao”, các chuyên gia y tế khuyến nghị:
- Sử dụng ngôn ngữ tập trung vào hành vi: Thay vì hỏi “Anh có phải là người có nguy cơ cao không?”, hãy hỏi “Anh có thường xuyên sử dụng bao cao su không?”
- Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xét nghiệm định kỳ: Khuyến khích mọi người xét nghiệm STI/HIV định kỳ, bất kể xu hướng tính dục.
- Cung cấp thông tin về các biện pháp phòng ngừa: Giới thiệu các biện pháp như PrEP, bao cao su và tiêm vắc-xin.
- Tạo môi trường y tế không phán xét: Đảm bảo tất cả bệnh nhân được đối xử tôn trọng.
- Đào tạo nhân viên y tế: Nâng cao kỹ năng giao tiếp về vấn đề nhạy cảm, đặc biệt với cộng đồng LGBTQ+.
Tầm quan trọng của việc thay đổi ngôn ngữ
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) định nghĩa sức khỏe tình dục là trạng thái khỏe mạnh về thể chất, tinh thần và xã hội liên quan đến tình dục. Để đạt được mục tiêu này, việc tạo ra môi trường y tế an toàn và tôn trọng là vô cùng quan trọng.
Thay đổi cách sử dụng ngôn ngữ là bước đi cần thiết để đảm bảo mọi người đều có thể tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục một cách thoải mái.
Kết luận
Ngôn ngữ có sức mạnh to lớn trong việc định hình nhận thức và hành vi. Việc sử dụng ngôn ngữ cẩn trọng trong chăm sóc sức khỏe tình dục không chỉ thể hiện sự chuyên nghiệp mà còn góp phần xây dựng xã hội lành mạnh và bình đẳng.
Loại bỏ cụm từ “nguy cơ cao” là bước đầu tiên quan trọng trên hành trình giảm kỳ thị và nâng cao hiệu quả của các chương trình chăm sóc sức khỏe tình dục.
